22 11 20 456
22 11 20 456
Litewski dla ponad 4 milionów ludzi na świecie jest językiem ojczystym. Jest on językiem urzędowym Republiki Litewskiej i jednym z oficjalnych języków Unii Europejskiej. Jest także językiem mniejszości narodowych Litwinów zamieszkałych m.in. w Polsce, Stanach Zjednoczonych, Wielkiej Brytanii, na Białorusi, Łotwie etc. Występuje również jako język pomocniczy w polskiej miejscowości Puńsk na Podlasiu, gdzie można spotkać litewskie i polskie nazwy miejscowości. System nauczania w tej miejscowości również jest realizowany w obu językach.
Język litewski wraz z językiem łotewskim stanowią języki bałtyckie grupy indoeuropejskiej. Oba zaliczane są do najbardziej archaicznych w tej grupie, dzięki czemu badacze mogą na jego podstawie wysnuwać hipotezy odnośnie języka protoindoeuropejskiego. Litewski w ciągu kilkunastu lat przeszedł wiele zmian, a jego ostateczna kategoryzacja nastąpiła niedługo po uzyskaniu przez Litwę niepodległości (stało się to w marcu 1990 roku).
Alfabet litewski składa się z 32 liter, a więc posiada ich tyle samo co alfabet polski, choć niektóre z nich mają odmienny wygląd. Kolejne podobieństwo to występowanie samogłosek długich i krótkich, spółgłosek twardych i miękkich oraz dyftongów, czyli połączenia dwóch samogłosek w jedną sylabę.
Litwini mają w swoim alfabecie kilka liter, których polski alfabet nie posiada, np. „ų” lub „į”, które oznaczały spółgłoski nosowe (obecnie zastąpione wydłużonymi samogłoskami). W porównaniu do języka polskiego w litewskim częściej używa się zaimków osobowych np. ja, ty, on. Niezwykle rzadko usłyszymy występujący bez nich czasownik.
Gramatyka języka naszych sąsiadów charakteryzuje się 4 czasami czasowników. Jest to czas przeszły dokonany lub inaczej jednorazowy, przeszły częstotliwy, teraźniejszy, przyszły oraz 3 koniugacje w czasie teraźniejszym i przyszłym oraz 2 w czasie przeszłym.
W języku litewskim zostało bardzo dużo starych form językowych, które są pamiątką aż z VII wieku. Stąd też takie duże podobieństwo litewskiego do sanskrytu, który jest również językiem indoeuropejskim, używanym najczęściej jako język literacki w Indiach starożytnych i średniowiecznych. Z językiem tym język litewski ma wiele bardzo podobnych nazw. Przykładem może tu być bardzo proste słowo „wiatr” (sanskr. vajus ‒ lit. Vėjas).
Litewski jest również znacząco zbliżony do łaciny, należącej również do grupy języków indoeuropejskich. Słownictwo zapożyczone z łaciny, w przekształconej formie można znaleźć w obecnym języku litewskim. Jest tak z pewnością dlatego, że język ten był używany na Litwie już w XIII wieku w różnego rodzaju listach i innych dokumentach książąt litewskich np. Giedymina czy Witolda oraz był językiem urzędników i wykształconej elity litewskiej.
Język litewski ma więcej niż jedną odmianę. Występuja dwa różne rodzaje jego dialektów, są to dialekt żmudzki oraz auksztoski. Pierwszy z nich używany jest na północnym zachodzie Litwy i jest podzielony na żmudzki północny, południowy oraz zachodni. Dialekt ten charakteryzuje się odmienną od litewskiego oficjalnego fonetyką, leksyką, gramatyką oraz słownictwem. Drugi dialekt, auksztocki, występuje na terenach południowo wschodnich, a w swojej konstrukcji zbliżony jest do języka litewskiego literackiego.
Często można spotkać opinię, że litewski jest łatwym do opanowania językiem. Jednak jest to bardzo mylne wrażenie, ponieważ według wielu językoznawców, litewski jest tak samo trudny w nauce jak język polski. Największy problem studentom sprawia wymowa litewska, która jest odmienna od polskiej. Zróżnicowana jest m.in. wymowa spółgłoski ,,ł”, która w litewskim jest wymawiana twardo. Litewska samogłoska ,,e” natomiast, ma długie i szerokie brzmienie, do którego Polacy nie są przyzwyczajeni. Język litewski mimo tych różnic ma kilka prostych zasad, dlatego zachęcamy do nauki!